Hypnos

Hypnos

Hypnos of Somnus is een figuur uit de Griekse mythologie. Hij is de personificatie van de slaap. Zoon van Nyx, tweelingbroer van Thanatos (de Dood). Hij en zijn broer leefden in de Onderwereld

Zijn nakomelingen waren de bekende Oneiroi, die alle zaken voorstelden die in dromen kunnen voorkomen. De Oneiroi bestonden hoofdzakelijk uit: Morpheus (god), Phobetor (Ikelos), en Phantasos.

Hypnos schonk Endymion de kracht om met zijn ogen open te slapen, zodat hij zijn geliefde, de maangodin Selene, altijd zou kunnen aanschouwen.

In de beeldende kunst wordt Hypnos vaak afgebeeld als een naakte jongeman, wiens vleugels aan zijn slaap (aan het hoofd) zijn vastgehecht, of als een bebaarde man met vleugels aan zijn schouders. Zijn attribuut is een papaver. Samen met zijn tweelingbroer Thanatos, kwam hij vaak voor op Attische vazen, zogenaamde Lekythen.

Hypnos woonde volgens sommigen op het eiland lemnos, maar volgens andere verhalen in een grot aan het einde van de wereld. Door de grot stroomde het water van de Lethe, de bron van het vergeten. Hypnos had honderden zoons: de dromen. Morpheus was de leider van de dromen en ook een zoon van Hypnos. De uitdrukking “in Morpheus armen” slaat op hem. Die uitdrukking betekent: diep in slaap zijn.

Hera vroeg Hypnos nog wel eens om hulp als ze iets wilde doen dat van Zeus niet mocht. Hypnos had Zeus bijvoorbeeld eens laten slapen, terwijl Hera Heracles lastig viel. Toen Zeus weer wakker was, wilde hij wraak nemen, maar Hypnos moeder de Nacht redde haar zoontje. Hypnos’ vrouw was een van de Gratiën, Hij had haar ten huwelijk gekregen door Hera weer eens te helpen, dit keer tijdens de Trojaanse oorlog.

Zijn taak als god

Hypnos zou zowel stervelingen als goden in slaap hebben gesust door met een tak water van de Lethe over hun ogen te sprenkelen. Soms gebruikte hij ook wel zijn hoorn, waar hij dan sprankelende sappen in deed. Hij zou zelfs Endymion, een herder, hebben toegelaten om met zijn ogen open te slapen, zodat deze zijn geliefde kon blijven bekijken.

Hypnos’ bijnaam was “de welige”, omdat hij de zorgen deed verdwijnen en levende en dode lichamen met elkaar verzoende. Hij kon vormen tevoorschijn toveren in je slaap, die echt leken, en in deze kunst kreeg hij hulp van zijn zonen. Hij drong in de slaap van stervelingen binnen, op verzoek van de olympusgoden, en gaf hen dromen van domheid en inspiratie, afhankelijk van de persoon en zijn goddelijke beschermers of vijanden. De dromen werden ofwel door een hoornen ofwel door een ivoren hek gestuurd. Het hoornen hek liet alleen echte dromen door, terwijl het ivoren hek diende voor valse droombeelden. Icelus gaf de mens dromen over dieren, Phantasus zorgde voor de onbeweeglijke beelden en Morpheus, de eigenlijke god van de dromen, had de wonderbaarlijke gave om vorm te geven aan eender welk menselijk wezen. Hypnos zond hem dan ook iedere nacht op weg om als een geliefde te verschijnen in de droom van sterfelijken. Hera vroeg hypnos meerdere malen om een gunst.

Gedurende de Trojaanse oorlog wou Hera dat hij Zeus afleidde zodat zij de Achaïers kon bijstaan, die de oorlog gingen verliezen. Hij weigerde omdat hij het ooit al had gewaagd om Zeus te dwarsbomen en dit was bijna slecht afgelopen, maar uiteindelijk veranderde hij zich toch in een vogel en terwijl Hera Zeus verleidde vloog hij naar Poseidoon om deze te overtuigen de Achaïers te helpen. Zeus heeft nooit geweten van dit opzet. Vele jaren daarvoor had hij Hera nog ooit geholpen toen deze boos was op Heracles. Zeus was toen zo boos, dat hij een bliksemflits naar hem zou hebben geslingerd.